อาการของ rhabdomyosarcoma ที่หัวใจ
Rhabdomyosarcoma (RMS) เป็นมะเร็งชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นในเนื้อเยื่อกล้ามเนื้อแบบเส้นลาย (striated muscle) ซึ่งเป็นชนิดของกล้ามเนื้อที่ควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกาย มะเร็งชนิดนี้พบได้ในเด็กมากกว่าในผู้ใหญ่ และสามารถเกิดขึ้นได้ในหลายส่วนของร่างกาย รวมถึงหัวใจ แต่กรณีที่เกิดในหัวใจนั้นถือว่าเป็นกรณีที่หายากมาก มะเร็งหัวใจชนิดนี้เรียกว่า primary cardiac rhabdomyosarcoma หรือ มะเร็งเนื้อเยื่ออ่อนชนิดราบโดไมโอซาร์โคมาที่หัวใจ ซึ่งเป็นมะเร็งชนิดหนึ่งที่เติบโตจากเนื้อเยื่อกล้ามเนื้อภายในหัวใจ
อาการของ Rhabdomyosarcoma ที่หัวใจ อาการของมะเร็งหัวใจมักจะแสดงออกมาเมื่อก้อนเนื้อมะเร็งเริ่มส่งผลกระทบต่อการทำงานของหัวใจ ซึ่งอาการอาจรวมถึง:
- เจ็บหน้าอก หรืออาการแน่นหน้าอก
- หายใจลำบาก หรือหายใจไม่สะดวก โดยเฉพาะเมื่อออกแรงหรือขณะนอนลง
- หัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือมีอาการหัวใจสั่น (palpitations)
- บวม ที่เท้า ข้อเท้า หรือท้อง ซึ่งเกิดจากการไหลเวียนเลือดที่ไม่ดี
- อ่อนเพลีย และรู้สึกเหนื่อยง่าย
- น้ำหนักลด หรือเบื่ออาหาร
- ในบางกรณีอาจพบอาการเป็นลม หรืออาการหัวใจล้มเหลว
สาเหตุที่แท้จริงของ Rhabdomyosarcoma (RMS) ยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด แต่นักวิจัยพบว่ามะเร็งชนิดนี้เกิดจากการกลายพันธุ์ในดีเอ็นเอของเซลล์กล้ามเนื้อที่ยังไม่เจริญเต็มที่ ทำให้เซลล์ดังกล่าวเติบโตและแบ่งตัวอย่างควบคุมไม่ได้จนกลายเป็นเนื้องอก
แม้ว่าจะยังไม่ทราบสาเหตุที่ชัดเจน แต่มีปัจจัยบางอย่างที่อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิด Rhabdomyosarcoma ได้แก่:
ปัจจัยทางพันธุกรรมและความผิดปกติทางพันธุกรรม บางครั้ง Rhabdomyosarcoma มีความเกี่ยวข้องกับความผิดปกติทางพันธุกรรมที่สืบทอดมาจากครอบครัว เช่น:
- Li-Fraumeni syndrome: เป็นความผิดปกติทางพันธุกรรมที่เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งชนิดต่างๆ รวมถึง Rhabdomyosarcoma เนื่องจากการกลายพันธุ์ในยีน TP53 ซึ่งทำหน้าที่ควบคุมการเจริญเติบโตของเซลล์
- Neurofibromatosis type 1 (NF1): ความผิดปกติที่ทำให้เกิดเนื้องอกตามแนวเส้นประสาท
- Beckwith-Wiedemann syndrome: ภาวะที่เด็กเกิดมาด้วยน้ำหนักตัวที่สูงเกินปกติ และมีความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งบางชนิด รวมถึง rhabdomyosarcoma
- Costello syndrome และ Noonan syndrome: ภาวะที่มีผลต่อการพัฒนาของร่างกาย และอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็ง
ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม
ยังไม่มีหลักฐานที่แน่ชัดว่าปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม เช่น สารเคมีหรือรังสี เป็นสาเหตุโดยตรงของ rhabdomyosarcoma แต่การได้รับรังสีหรือสารเคมีบางชนิดในปริมาณสูงตั้งแต่เด็กอาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งชนิดนี้
การพัฒนาในระหว่างตั้งครรภ์
เนื่องจาก rhabdomyosarcoma เกิดจากเซลล์กล้ามเนื้อที่ยังไม่เจริญเต็มที่ จึงเชื่อว่าอาจมีความผิดปกติในช่วงพัฒนาการของทารกในครรภ์ ที่ทำให้เซลล์กล้ามเนื้อดังกล่าวไม่ได้พัฒนาเป็นเนื้อเยื่อกล้ามเนื้อที่สมบูรณ์ตามปกติ
ถึงแม้จะมีการค้นพบปัจจัยที่อาจเพิ่มความเสี่ยง แต่ยังไม่สามารถอธิบายได้ทั้งหมดว่าทำไมบางคนถึงเกิดมะเร็งชนิดนี้ ขณะที่คนอื่นๆ ไม่มีปัจจัยเสี่ยง
การรักษา rhabdomyosarcoma ที่หัวใจ
การรักษามะเร็ง rhabdomyosarcoma ขึ้นอยู่กับขนาดและตำแหน่งของก้อนเนื้อที่เกิดขึ้นในหัวใจ รวมถึงสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย ตัวเลือกการรักษามักประกอบด้วย:
- การผ่าตัด (Surgery): หากเป็นไปได้ แพทย์จะทำการผ่าตัดเพื่อนำเนื้อมะเร็งออกจากหัวใจ แต่เนื่องจากตำแหน่งของก้อนเนื้อในหัวใจทำให้การผ่าตัดอาจเป็นไปได้ยากในบางกรณี
- เคมีบำบัด (Chemotherapy): การใช้ยาเคมีบำบัดเป็นหนึ่งในแนวทางการรักษาหลักสำหรับ rhabdomyosarcoma โดยเฉพาะเมื่อเนื้อมะเร็งแพร่กระจายหรือไม่สามารถผ่าตัดออกได้ทั้งหมด
- การฉายรังสี (Radiation Therapy): การใช้รังสีเพื่อทำลายเซลล์มะเร็งอาจถูกใช้ร่วมกับการรักษาอื่นๆ
- การรักษาแบบประคับประคอง (Palliative care): สำหรับบางกรณีที่ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ การดูแลเพื่อลดอาการและปรับปรุงคุณภาพชีวิตจะเป็นเป้าหมายหลัก
มะเร็ง rhabdomyosarcoma ที่หัวใจเป็นมะเร็งชนิดหายากและมีความซับซ้อนในการรักษา จึงมักต้องการการดูแลจากทีมแพทย์เฉพาะทาง
