ความแตกต่าง ลักษณะโรค ระยะ และการรักษา มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลัน (Acute Leukemia) และมะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรัง (Chronic Leukemia)

มะเร็งเม็ดเลือดขาว หรือ ลูคีเมีย (Leukemia)

เป็นโรคที่เกิดจากความผิดปกติของเซลล์ต้นกำเนิด หรือสเต็มเซลล์ (Stem cells) ในไขกระดูก ส่งผลให้มีการผลิตเซลล์เม็ดเลือดขาวที่ผิดปกติ ซึ่งไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ และอาจไปแทนที่เซลล์เม็ดเลือดที่ดีในไขกระดูกได้

ความแตกต่างระหว่างมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันและเรื้อรัง

มะเร็งเม็ดเลือดขาวแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มหลักๆ ตามความรุนแรง และระยะเวลาในการลุกลามของโรค ดังนี้

1. มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลัน (Acute Leukemia)

ลักษณะ :

• เกิดอาการอย่างรวดเร็ว และมีความรุนแรง
• เซลล์เม็ดเลือดขาวมีความผิดปกติ ไม่สามารถทำงานได้อย่างเต็มที่ (immature cells หรือ blasts)
• ส่งผลต่อร่างกายอย่างรวดเร็ว ทำให้ผู้ป่วยมีอาการภายในเวลาไม่กี่สัปดาห์

ชนิด :

• Acute Lymphoblastic Leukemia (ALL) : พบมากในเด็ก
• Acute Myeloid Leukemia (AML) : พบในผู้ใหญ่มากกว่า

2. มะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรัง (Chronic Leukemia)

ลักษณะ :

• ค่อยๆลุกลามอย่างช้าๆ เป็นเวลาหลายเดือนหรือปี
• เซลล์เม็ดเลือดขาวมีความผิดปกติไม่ค่อยสมบูรณ์ (mature cells) แต่ยังคงสามารถทำงานได้ แต่ไม่เต็มที่

ชนิด :

• Chronic Lymphocytic Leukemia (CLL) : พบในผู้สูงอายุ
• Chronic Myeloid Leukemia (CML) : เกิดจากความผิดปกติของโครโมโซมฟิลาเดลเฟีย

ระยะของมะเร็งเม็ดเลือดขาว

มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันไม่มีการแบ่งระยะเหมือนมะเร็งชนิดอื่น (เช่น ระยะ 1-4) แต่จะพิจารณาตามความรุนแรงของโรค

• ระยะเริ่มต้น : เซลล์เม็ดเลือดขาวมีความผิดปกติ และค่อยๆเริ่มเพิ่มจำนวนขึ้น แต่ยังไม่แสดงอาการชัดเจน
• ระยะลุกลาม : เซลล์เม็ดเลือดขาวที่ผิดปกติจะเริ่มแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ เช่น ตับ ม้าม ต่อมน้ำเหลือง
• ระยะวิกฤติ : เกิดความเสียหายต่ออวัยวะที่สำคัญ เช่น ไขกระดูกไม่สามารถสร้างเซลล์เม็ดเลือดปกติได้

สำหรับมะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรัง (โดยเฉพาะ CML) มีการแบ่งระยะดังนี้

1. ระยะเรื้อรัง (Chronic Phase) : อาการไม่รุนแรง เซลล์เม็ดเลือดขาวมีการเพิ่มขึ้นอย่างช้าๆ
2. ระยะเร่ง (Accelerated Phase) : เซลล์มะเร็งเริ่มเพิ่มจำนวนขึ้นอย่างรวดเร็ว
3. ระยะวิกฤติ (Blast Phase) : คล้ายมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลัน

ระยะที่รักษาให้หายได้

• มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลัน : หากได้รับการวินิจฉัย และรักษาเร็วในระยะเริ่มต้น มีโอกาสที่จะรักษาหายสูง โดยเฉพาะในเด็กที่เป็น ALL
• มะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรัง : สำหรับ CML การรักษาด้วยยาในกลุ่ม Tyrosine Kinase Inhibitors (TKIs) ทำให้ผู้ป่วยเข้าสู่ภาวะควบคุมโรคได้ดี แต่การรักษาให้หายขาดยังเป็นเรื่องที่ไม่มีความชัดเจน

การตรวจวินิจฉัย

การวินิจฉัยมะเร็งเม็ดเลือดขาวประกอบด้วย

1. การตรวจเลือด (Complete Blood Count, CBC) : พบจำนวนเม็ดเลือดขาวสูงผิดปกติ หรือพบเซลล์เม็ดเลือดที่ผิดรูป

2. การตรวจไขกระดูก (Bone Marrow Biopsy) : ใช้เข็มเจาะเพื่อเก็บตัวอย่างไขกระดูกมาตรวจหาเซลล์มะเร็ง

3. การตรวจพันธุกรรม (Cytogenetics) : ค้นหาความผิดปกติของโครโมโซม เช่น โครโมโซมฟิลาเดลเฟียใน CML

4. การตรวจด้วยเครื่องมือภาพ (Imaging) : เช่น การทำ CT Scan หรือ MRI เพื่อดูการแพร่กระจาย

5. แนวทางการรักษา

5.1 มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลัน (Acute Leukemia)

1. เคมีบำบัด (Chemotherapy) : ใช้เพื่อทำลายเซลล์มะเร็ง
2. การปลูกถ่ายเซลล์สเต็มเซลล์ (Stem Cell Transplant) : ใช้ในผู้ป่วยที่ไม่ตอบสนองต่อเคมีบำบัด
3. การรักษาแบบมุ่งเป้า (Targeted Therapy) : ใช้ยาที่ออกฤทธิ์เฉพาะเซลล์มะเร็ง

5.2 มะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรัง (Chronic Leukemia)

1. ยาในกลุ่ม Tyrosine Kinase Inhibitors (TKIs) : เช่น Imatinib สำหรับ CML
2. การเฝ้าระวัง (Watchful Waiting) : สำหรับ CLL ในระยะต้นที่ยังไม่มีอาการ
3. การปลูกถ่ายสเต็มเซลล์ : ใช้ในกรณีที่มีอาการดื้อต่อการรักษารูปแบบอื่นๆ

สรุป

• มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ต้องได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที
• มะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรังลุกลามช้ากว่า แต่ต้องเฝ้าระวังไม่ให้เข้าสู่ระยะวิกฤติ
• การตรวจวินิจฉัยที่แม่นยำ และการรักษาตามแนวทางที่เหมาะสมช่วยเพิ่มโอกาสรอดชีวิต และยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยให้ดีขึ้น

“วิธีการรักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวมีการพัฒนาขึ้นอย่างอย่างมากในปัจจุบัน โดยเฉพาะการใช้ยาแบบมุ่งเป้า และการปลูกถ่ายสเต็มเซลล์ ซึ่งให้ผลลัพธ์ที่ดีต่อผู้ป่วยโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวหลายๆคน แต่อย่างไรก็ตามการตรวจพบโรคตั้งแต่ระยะเริ่มต้นยังคงเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการเพิ่มโอกาสในรักษาให้หายขาด”